Bu soruyu başka türlü soralım.

1)         Mevcut haliyle insanın potansiyeli nedir?

2)         Mevcut insan malzemesiyle kurulabilecek en ileri düzen ne olabilir?

            Marx’a göre, bireyler kesinlikle eşitsizdir. Sloganını hatırlayalım: "Herkesten yeteneğine göre, herkese ihtiyacı kadar." Ona göre, insanlar eşitlenemez; ve belirli bir eşitsizlik sadece bireyler arasında değil aynı zamanda bölgeler, meslekler, cinsiyetler vb. arasında da sonsuza kadar kalabilir. En büyük eşitsizlik, eşit olmayanlara eşitmiş gibi davranmaktır.

İnsan türü, her hangi bir konuda tek bir karakteristik göstermekten ziyade her açıdan bir çan eğrisi dağılımı gösterir. Yani diyelim bencillik-özverilik skalası yapacaksak (teknik olarak ölçüm zorlukları bir yana) çok özverili insanlar ile çok bencil insanlar azınlıkta kalır; çoğunluk ortalamadır, çan eğrisinin tepesinde durur. Sosyalist düzen insanların aktif, özverili, disiplinli çabaları ile yürütülebilir. Bu karakterde insan sayısı toplumda azınlıktadır. Bir insanın, bencil dürtülerine ve içgüdülerine hitap eden kapitalizmi benimsemesi, ondan özveri, akıl, toplumsal işbirliği isteyen sosyalist olmasından daha kolaydır. Sosyalist olmak zordur, birçok durumda ise büsbütün ölümcüldür. Sosyalist olmak aklı çalıştırmayı, mistik inanışlardan kurtulmayı, nesnel gerçekliğe gözünü kapamamayı gerektirir.

Örneğin Lenin’in “işçi sınıfına dışarıdan bilinç verecek” profesyonel devrimci parti yapılanması bu bakımdan bir örnektir. Özverili, kendini devrime adamış bir azınlığın çoğunluğu yönlendirmesi, bilinçlendirmesi… Büyük bir olasılıkla bir yığın siyasal gerekçesi vardır bunun ama “işçi sınıfının yahut sendikaların sınıf bilincini kendiliğinden ulaşamayacağı” ön kabulüne dayanır.

Mevcut insan malzemesi ile sosyalizm (niteliklerini detaylandırmak gerekir) kurulma olasılığı küçükse bile “bunun için mücadele etmenin kendisi” nin bir dönüştürücülüğü yok mudur?

Sadece son günlerde olanları dikkate alarak bile “mücadele etmenin dönüştürücülüğü”nü ibretle ve zaman zaman da hayretle izlemekteyiz.

Alper Kılıç